Auteur: Ha-Joon Chang
Uitgever: Nieuw Amsterdam Uitgevers (2010)
Van een boek met zo’n titel zou je wellicht verwachten dat het een grote tirade tegen het kapitalisme is, maar dat valt mee (of tegen, net wat jouw standpunt ook is). Het boek is geen antikapitalistisch manifest. Het is wel stevige en vrij goed onderbouwde kritiek op het vrijemarktkapitalisme.
Het voert te ver om in deze samenvatting alle 23 ‘dingen’ te behandelen die Chang als verbeterpunt opvoert. Een paar interessante willen we je graag meegeven.
Ding 1: De vrije markt bestaat helemaal niet
Het eerste ding dat ons niet wordt verteld over kapitalisme is wel een essentieel inzicht. Menig bestuurder in Nederland rept regelmatig over een beperking van overheidsingrijpen, want “de vrije markt”. Toch maakt Chang al snel duidelijk dat er allerlei wetten en regels zijn die deze vrije markt begrenzen. En dat zijn regels waar we eigenlijk heel blij mee zijn. Denk aan regels en wetten met betrekking tot kinderarbeid, immigratie, drugs- en wapenhandel en arbeidsvoorwaarden.
Ding 20: Gelijke kansen zijn misschien niet eerlijk
We slaan er even een paar over. Chang zegt bij ding 20 dat gelijkheid van kansen alleen niet genoeg is. Volgens hem moeten er een ondergrens zijn in de vorm van bestaanszekerheid, zoals minimumloon, onderwijs of gezondheidszorg. Pas als je die voorwaarden organiseert, is er sprake gelijk(er) kansen voor mensen in verschillende leefomstandigheden.
Andere dingen
En zo zijn er nog veel meer dingen, inderdaad 23, om over na te denken. Zoals de constatering dat de Verenigde Staten niet de hoogste levensstandaard ter wereld heeft (het ligt er maar net aan wat je meet), of dat meer onderwijs alleen een land niet rijker maakt. En wat te denken van de constatering dat wat goed is voor General Motors niet per se goed is voor de Verenigde Staten.
Op de voorpagina van het Nederlandstalige boek staat “Chang weet elk idee dat wij over economie hebben op z’n kop te zetten”. En dat is natuurlijk een warme aanbeveling om dit boek te lezen!
Maarten Nijman